میراث‌آریا: روزهای پنجم تا بیستم اردیبهشت ماه که عشایر کهگیلویه و بویراحمد از مناطق قشلاقی گچساران، باشت، بهمئی، کهگیلویه، لنده و چرام، آهنگ سفر به‌ییلاق و دامنه‌های رشته کوه‌های زاگرس از بویراحمد تا سمیرم سفر می‌کنند، فرصت مناسبی برای تماشای زندگی و آشنایی با فرهنگ‌های سنتی‌ترین سبک زندگی ایرانی است.

فرایند کوچ همه چیزش قشنگ است از گله‌های گوسفند و بزهایی که با شکل و شمایل گوناگون و رنگ‌های متنوع در کنار یکدیگر حرکت می‌کنند، چهارپایانی که با شتاب گام برمی دارند تا کودکان و بانوان عشایری که با چهره‌های خندان بر پشت آنان سوار شده‌اند گوشه‌ای از زندگی ساده این قشر را به نمایش می‌گذارد.

اما شاید قشنگ‌ترین لحظه‌های سفر کوچ نشینان که تماشای آن تجربه‌ای خیال‌انگیز است هنگامه شبانگاهان باشد جایی که ایل برای استراحت توقف می‌کند و یکی از اهالی در کمترین زمان آتشی روشن می‌کند.

آتش افروخته شده که زیبایی خیره‌کننده‌ای در تاریکی شب دارد آنجا که یکی از اهالی ایل در نزدیکیش نی می‌نوازد و در گوشه‌ای دیگر یکی از افراد ایل با صدایی زیبا اشعاری مانند ایل و بار میش قطار می‌خواند یادآور یک موسیقی زنده است که اگر در مناطق شهری اجرا شود با صرف هزینه زیاد برای گردشگران امکان‌پذیر می‌شود.

تکاپوی بانوان در گرداگرد آتش برای تدارک یک شام ساده مثل آش ماست دارد، بوی مست‌کننده این غذای محلی که عطر گیاهان کوهی آن را دلچسب‌تر کرده بخش دیگری از جذابیت‌های تماشای کوچ است که هنگام صرف غذا و همهمه ایل دلرباتر می‌شود.

گردشگری عشایر بر پایه کوچ

اگرچه کوچ عشایر در سال‌های اخیر دست خوش تغییراتی مانند استفاده از خودرو شده اما این سبک اصیل زندگی ایرانی هنوز زنده است و زیبایی‌های خاص خودش را دارد، بسیاری از مسافران در جاده‌های ارتباطی کهگیلویه و بویراحمد با دیدن عشایر در کنار جاده‌ها به هنگام کوچ، خودروهای خود را متوقف کرده و لحظاتی این زندگی سنتی را تماشا و از آن عکس می‌گیرند.

کوچ عشایر در فصل بهار مانند اکوموزه‌ای طبیعی است که سبک زندگی عشایر کوچنده را به تصویر می‌کشد، تجربه تماشای این فرایند در دل کوه و میان آن همه صخره و سنگ و با پای پیاده جلوه‌های خیال‌انگیزی دارد که از نظر گردشگری مردم‌شناسی می‌تواند ظرفیت خوبی برای توسعه اقتصادی در کهگیلویه و بویراحمد باشد.

گردشگری عشایر در کهگیلویه و بویراحمد

یک کارشناس حوزه گردشگری اعتقاد دارد که سنت کوچ عشایر یادآور این نکته است گردشگری، تنها در شهرها و آپارتمان‌ها جریان ندارد، بلکه در دل طبیعت و در کنار دام‌ها و چادرها هم می‌تواند بسیار دلنشین باشد.

جهانباز ارجمند افزود: کوچ دورانی است که در آن می‌توان زندگی مردمانی که چلچراغی از صفا، سادگی، مهر هستند، آنانی که آسمان سقف خانه‌هایشان و زمین فرش زیرپایشان است را به تماشا نشست.

او بیان کرد: برای معرفی جاذبه‌های گردشگری استان اجرای جشنواره کوچ عشایر در بهار امسال برنامه‌ریزی شده است.

ظرفیت‌های زندگی عشایر گردشگری از نگاه هنرمندان

یک عکاس نامدار کهگیلویه و بویراحمد معتقد است در مناطق عشایری استان زبان، موسیقی، غذاهای محلی، پوشاک، ترانه، صنایع دستی، رقص و لباس‌های محلی به همراه آیین‌هایی مانند جشن‌های محلی سبک و سیاق زندگی این قشر تلاشگر ظرفیت‌های کم مانندی برای گردشگری دارد.

حسن غفاری افزود: فعالیت‌های روزانه چون دوشیدن شیر، تهیه ماست، کره‌گیری، روغن‌گیری، پشم‌چینی و قالی‌بافی با نوای نی مردان و نغمه‌های زنان ایل از دیگر ظرفیت‌های گردشگری عشایری است.

او تأکید کرد: حرکت دسته جمعی انسان در کنار دام در طبیعت بکر، صدای زنگوله‌ها، هی هی چوپان‌ها، تکاپوی زنان با پوشش لباس محلی رنگارنگ که برای تأمین غذای خانواده در توقفگاه‌ها تلاش می‌کنند برای بسیاری از مردمان شهرنشین نوستالژی و تجربه‌ای دلچسب است.

این عکاس با بیان اینکه عشایر راه حفاظت از طبیعت را خوب می‌دانند، تصریح کرد: حضور این قشر در سیاه چادرهایی که در دل طبیعت برپا شده سرمایه‌ای برای حفاظت از طبیعت است.

غفاری البته با اشاره به تجربه‌های حضور مداومش در مناطق عشایری کوچ با خودرو را از آسیب‌های زندگی عشایر در سال‌های اخیر عنوان کرد و از مسئولان خواست در این خصوص چاره‌اندیشی شود.

این عکاس نامدار تصریح کرد: هنگامی که عشایر به شکل پیاده کوچ می‌کنند به علت طول کشیدن زمان سفر ازییلاق به قشلاق یا برعکس کمترین آسیب به مراتع وارد می‌شود.

کوچ در کهگیلویه و بویراحمد به روایت آمار

معاون توسعه و امور زیربنایی مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد گفت: کوچ حدود هشت هزار خانوار عشایری استان به مناطق‌ ییلاقی، براساس تقویم رسمی ستاد کوچ پنجم اردیبهشت آغاز می‌شود اما شماری از خانوارهای عشایری مناطق بسیار گرم استان زودتر از زمان مقرر را در مناطق گرمسیری آغاز کرده‌اند.

سید مهدی عباسیان افزود: کوچ عشایر کهگیلویه و بویراحمد به شکل‌های خودرویی و پیاده انجام می‌شود.

او تأکید کرد: کوچ با خودرو در مدت زمان ۴۸ ساعت انجام می‌شود اما به علت توقف عشایر در مسیر برای تعلیف دام و استراحت خانواده کوچ پیاده در مدت زمان ۱۵ تا ۲۰ روز به طول میانجامد.

ضرورت برنامه‌ریزی بهتر برای بقای کوچ پیاده

رویداد کوچ که از سال‌های دور تاکنون برای تأمین آب علوفه از مناطق گرمسیری و سردسیری انجام می‌شد همواره از نگاه تیزبین عکاسان دور نمانده و افراد زیادی برای شکار لحظه‌ها رنج سفر را به جان می‌خرند تا همنشینی مردمان سختکوش عشایر با طبیعت را به تصویر بکشند که این ظرفیت فرصتی برای رونق گردشگری عشایری در کهگیلویه و بویراحمد به شمار می‌رود.

گردشگری عشایری یا Nomad Tourism یکی از سبک‌های جدید سفر است که در آن گردشگران می‌توانند در دوره زمانی، معین، با امکانات و شرایط مشخصی با گروه‌های کوچ‌نشین همراه شوند رونق گردشگری عشایری می‌تواند زندگی اهالی این استان را از طریق فروش بدون واسطه محصولات آنان، امکان عرضه غذاهای محلی و فروش سوغات به گردشگران متحول کند.

بوم‌گردی عشایری یا همان اقامتگاه سیار گردشگری افزون بر کمک به وضعیت معیشتی عشایرنشینان با باز کردن پای ایرانگردان و جهانگردان همچنین می‌تواند به ماندگاری جمعیت کوچ نشین در سکونتگاه‌هایشان کمک کند.

رونق بوم‌گردی در مناطق عشایری کهگیلویه و بویراحمد به دلیل اقلیم چهار فصل این استان می‌تواند برای سرمایه‌گذاران هم ثروت آفرین باشد زیرا در این سبک گردشگری کارآفرینان بر خلاف سایر شاخه‌ها که معمولاً در برخی زمان‌های سال به علت شرایط آب و هوایی بازارشان کساد می‌شود اینجا سیاه چادرها با تغییر آب و هواییلاق و قشلاق می‌کنند.

البته این همه مزایای رونق بوم‌گردی عشایر در کهگیلویه و بویراحمد نیست بلکه تجربه سفری ارزان قیمت به سرزمین مردمی که دارای سنتی‌ترین سبک زندگی ایرانی هستند و در طبیعتی بکر و با جاذبه‌های متنوع از دیگر ارمغان‌های تحقق این امر مهم است.

عشایر کهگیلویه و بویراحمد به روایت آمار

عشایر کهگیلویه و بویراحمد بیش از یک میلیون رأس دام سبک و سنگین نیز دارند، این استان با ۷۲۶ هزار نفر جمعیت یک درصد مساحت کشور را در اختیار دارد.

تولید ۲۷ درصد از محصولات زراعی، ۶۰ درصد از گوشت قرمز و ۳۵ درصد صنایع دستی استان کهگیلویه و بویراحمد از سوی جامعه عشایری انجام می‌شود.

۷۰ هزار نفر در قالب بیش از ۱۱ هزار و ۱۲۰ خانوار از جمعیت ۷۲۶ هزار نفری کهگیلویه و بویراحمد عشایر هستند که این میزان جمعیت از ۶ ایل بومی، ۲ طایفه قشقایی، ۱۶ تیره، ۱۸۱ طایفه و بیش از یک هزار و ۱۱۰ تش (اولاد) تشکیل شده است.

انتهای پیام/